Nkwenkwe Anyị

GỊNỊ BỤ MINISTRY ABN TV  BELIEFS?

​

I. Akwụkwọ Nsọ

…akwụkwọ iri isii na isii nke Akwụkwọ Nsọ bụ mkpughe Chineke dere banyere onwe ya nye mmadụ, nke mmụọ nsọ ya bụ ma okwu ọnụ na nke ọnụ ọgụgụ (nke sitere n'ike mmụọ nsọ n'akụkụ niile). Akwụkwọ Nsọ enweghị ntụpọ na enweghị isi na akpaaka nke mbụ, nke sitere n'ike mmụọ nsọ, ma zuo oke maka akụkụ ọ bụla nke ndụ maka ma onye kwere ekwe na otu nzukọ nke Kraịst (2 Timoti 3:16; Jọn 17:17; 1 Ndị Tesalonaịka 2: 13).

​

2. Hermeneutics

…n'agbanyeghị na enwere ike inwe ọtụtụ ngwa nke akụkụ Akwụkwọ Nsọ enyere, enwere ike inwe naanị otu nkọwa ziri ezi. Obi abụọ adịghị ya na ọtụtụ nkọwa nke ederede dị iche iche ka atụpụtala, ma ọ bụrụ na ha na-emegiderịta onwe ha, ha enweghị ike, n'ụzọ doro anya na n'ụzọ ezi uche dị na ya, ịbụ eziokwu. Anyị na-agbaso usoro ụtọ asụsụ-akụkọ ihe mere eme maka nkọwa nke Akwụkwọ Nsọ, ma ọ bụ, hermeneutics. Uzo a bu n’obi inweta ihe ma obu ebum n’obi nke onye ode-akwukwọ na-ede n’okpuru mkpali nke Mụọ Nsọ kama idobe akụkụ a n’otú onye na-agụ si aghọta ya (Lee 2 Pita 1:20–21).

​

3.  Creation

…n'ikwekọ na ntụgharị asụsụ kwesịrị ekwesị, Akwụkwọ Nsọ na-akụzi n'ụzọ doro anya na Chineke kere ụwa n'ime awa isii n'ime awa 24. Adam na Iv bụ mmadụ abụọ sitere n'akụkọ ihe mere eme nke Chineke ji aka mee. Anyị na-ajụ kpamkpam arụmụka ụgha nke macro-evolushọn nke Darwin na ozizi evolushọn, nke ikpeazụ ya bụ mgbalị na-ezighị ezi nke na-ezighị ezi iji mee ka Akwụkwọ Nsọ dabara na njedebe nke echiche sayensị kachasị. Ezi sayensị na-akwado akụkọ nke Akwụkwọ Nsọ mgbe niile ma ọ dịghị mgbe ọ na-emegide ya.

​

4.  God 

             nwere naanị otu onye dị ndụ, bụrụkwa ezi Chineke (Deuterọnọmi 4:35; 39; 6:4; Aịsaịa 43:10; 44:6; 45:5-7; Jọn 17:3; Ndị Rom 3:30; 1 Ndị Kọrint 8: 4) Onye zuru okè n’ime àgwà ya nile ma dịrị ebighị ebi n’ime mmadụ atọ: Chineke Nna, Chineke Ọkpara, na Chineke Mmụọ Nsọ (Matiu 28:19; 2 Ndị Kọrint 13:14). Onye ọ bụla so na Chineke Atọ n’Ime Otu bụ ihe na-adịru mgbe ebighị ebi n’ịdị, ihe jikọrọ ọnụ na okike, nhata n’ike na ebube ma kwesịkwa ka ofufe na nrube isi (Jọn 1:14; Ọrụ 5:3-4; Ndị Hibru 1:1). -3).

…Chineke Nna, Onye mbụ nke Atọ n'Ime Otu, bụ Onye Ọchịchị na Onye Okike nke eluigwe na ala (Jenesis 1:1-31; Abụ Ọma 146:6) na ọ bụ eze n'ime ma okike na mgbapụta (Ndị Rom 11:36). Ọ na-eme ihe masịrị Ya (Abụ Ọma 115:3; 135:6) ọ dịghịkwa onye ọ bụla kpaara ókè. Ọchịchị ya adịghị ewepụ ọrụ dịịrị mmadụ (1 Pita 1:17).

…Jisọs Kraịst, Chineke Ọkpara, na Chineke Nna na Chineke bụ Mmụọ Nsọ na-adịkwa ebighị ebi ma bụrụ onye Nna mụrụ ebighị ebi. O nwere àgwà nile nke dị nsọ ma ha na Nna ya na-akpakọrịta na ya (Jọn 10:30; 14:9). N'ime ndụ Ya dị ka Chineke-mmadụ, Jizọs enyefeghị ihe ọ bụla n'ime àgwà ya rụrụ arụ kama ọ bụ naanị ikike Ya, n'oge oge ọ họọrọ, iji ụfọdụ n'ime àgwà ndị ahụ (Ndị Filipaị 2:5-8; Ndị Kọlọsi 2:9). Jizọs nwetara mgbapụta anyị site n'iwepụta ndụ Ya n'obe. Àjà ya bụ ihe ngbanwe, ime udo[i], na ihe mgbapụta (Jọn 10:15; Ndị Rom 3:24-25; 5:8; 1 Pita 2:24; 1 Jọn 2:2). Mgbe a kpọgidere Jizọs n’obe, e mere ka o si n’ọnwụ bilie n’anụ ahụ́ (ọ bụghị nanị n’ụzọ ime mmụọ ma ọ bụ n’ụzọ ihe atụ) ma si otú ahụ gosi na ya bụ Chineke n’anụ ahụ́ mmadụ (Matiu 28; Mak 16; Luk 24; Jọn 20-21; Ọrụ 1; 9; 1 Ndị Kọrint 15).

…Mụọ Nsọ bụ Onye nke atọ nke Chineke Atọ n’Ime Otu na, dịkwa ka Ọkpara ahụ dị, na-emekọ ihe na-adịru ebighị ebi na nke Nna. "ike;" Ọ bụ Onye. O nwere ọgụgụ isi (1 Ndị Kọrint 2:9-11), mmetụta uche (Ndị Efesọs 4:30; Ndị Rom 15:30), ọchịchọ ime ihe (1 Ndị Kọrint 12:7-11). Ọ na-ekwu (Ọrụ 8:26-29), Ọ na-enye iwu (Jọn 14:26), Ọ na-akụzi na-ekpe ekpere (Ndị Rom 8:26-28). A ghagidere ya ụgha (Ọrụ 5:1-3), A na-ekwulu ya (Matiu 12:31-32), A na-emegide ya (Ọrụ 7:51) na a kparịrị ya (Ndị Hibru 10:28-29). Ihe ndị a niile bụ njirimara na àgwà mmadụ. Ọ bụ ezie na ọ bụghị otu Onye ahụ dị ka Chineke Nna, Ọ bụ otu ihe ahụ na ọdịdị ya. Ọ na-ama ndị mmadụ ikpe maka mmehie, ezi omume na ezi-okwu nke ikpe ma ọbụghị na ha chegharịrị (Jọn 16:7–11). Ọ na-enye ndị a họpụtara ka ha nwee ume ọhụrụ (Jọn 3:1-5; Taịtọs 3:5-6) na nchegharị (Ọrụ 5:31; 11:18; 2 Timoti 2:23-25). Ọ na-ebi n’ime onye ọ bụla kwere ekwe (Ndị Rom 8:9; 1 Ndị-Kọ 6:19–20), na-arịọchitere onye ọ bụla kwere ekwe arịrịọ (Ndị Rom 8:26) ma na-akara onye ọ bụla kwere ekwe akara ruo mgbe ebighị ebi (Ndị Efesọs 1:13-14).

​

5.  Man

…Chineke mere mmadụ ozugbo ma kee ya n'onyinyo na oyiyi ya (Jenesis 2:7; 15-25) na, dị ka nke a, pụtara ihe pụrụ iche n'etiti ihe e kere eke iji nwee ike na ikike ịmata Ya. E kere mmadụ na-enwere onwe ya n'enweghị mmehie ma nwee ọgụgụ isi, ọrụ afọ ofufo na ọrụ omume n'ihu Chineke. Mmehie nke Adam na Iv kpachaara anya butere ọnwụ ime mmụọ ozugbo na ọnwụ anụ ahụ n’ikpeazụ (Jenesis 2:17) wee weta ọnụma ezi omume nke Chineke (Abụ Ọma 7:11; Ndị Rom 6:23). Iwe ya abụghị ihe ọjọọ kama ọ bụ ezi ihe ịkpọasị nke ihe ọjọọ na ajọ omume niile. Ihe nile e kere eke adawo na mmadụ (Ndị Rom 8:18-22). Ọnọdụ Adam dara ada ka ebuferela mmadụ niile. Mmadụ nile, ya mere, bụ ndị mmehie ma site n’okike na site n’ime nhọrọ (Jeremaịa 17:9; Ndị Rom 1:18; 3:23).

 

6. Nzọpụta

…Nzọpụta bụ site n'amara naanị site n'okwukwe naanị na Kraịst dị ka e dekọrọ n'akwụkwọ nsọ naanị maka otuto nke Chineke naanị. Ndị mmehie bụ ndị rụrụ arụ kpam kpam, nke pụtara na ahapụ ya n’ọdịdị nke ya dara ada, mmadụ enweghị ikike ebumpụta ụwa ịzọpụta onwe ya ma ọ bụ ọbụna ịchọ Chineke (Ndị Rom 3:10-11). N’ihi ya, a na-akpalite nzọpụta ma mezuo ya nanị site n’ikike ime mmụọ na mweghachi nke mmụọ nsọ Ya (Jọn 3:3-7; Taịtọs 3:5) Onye na-enye ma ezi okwukwe (Ndị Hibru 12:2) na ezi nchegharị (Ọrụ 5: 31; 2 Timoti 2:23-25 ). Ọ na-emezu nke a site n’iji Okwu Chineke arụ ọrụ (Jọn 5:24) ka a na-agụ ma na-ekwusa ya. Ọ bụ ezie na ọrụ adịghị mma kpam kpam maka nzọpụta (Aịsaịa 64:6; Ndị Efesọs 2:8-9), mgbe e meworo ka mmadụ nweghachi ọmụmụ, ọ ga-egosipụta ọrụ, ma ọ bụ, mkpụrụ, nke mmụgharị ahụ (Ọrụ 26:20; 1 Ndị Kọrint 6) :19-20; Ndị Efesọs 2:10).

 

7. Baptizim nke Mmụọ Nsọ

…mmadụ na-anata baptism nke Mụọ Nsọ na ntughari. Mgbe Mụọ Nsọ na-eme ka onye ahụ furu efu megharịa, Ọ na-eme ya baptizim baa n’ime ahụ nke Kraịst (1 Ndị-Kọ 12:12–13). Baptizim nke Mmụọ Nsọ abụghị, dị ka ụfọdụ na-eche, ọhụhụ “Ngọzi nke Abụọ” gafesịrị nchigharị nke na-eme naanị Ndị Kraịst “ọkachamara” na-ebutere ha ike ịsụ asụsụ dị iche iche. Ọ bụghị mmemme ahụmahụ kama ọ bụ mmemme ọnọdụ. Ọ bụ eziokwu, ọ bụghị mmetụta. Ọ dịghị mgbe Akwụkwọ Nsọ nyere anyị iwu ka e mee anyị baptizim site na Mmụọ Nsọ.

Otú ọ dị, Akwụkwọ Nsọ nyere ndị kwere ekwe iwu ka ha jupụta na Mụọ Nsọ (Ndị Efesọs 5:18). Nrụpụta Grik n’ihe odide a na-enye ohere nsụgharị nke “jupụta na Mmụọ Nsọ” ma ọ bụ “Mụọ Nsọ jupụta.” Na nsụgharị mbụ, Mụọ Nsọ bụ ọdịnaya nke njuputa ma na nke ikpeazụ Ọ bụ onye nnọchi anya nke njuputa. Ọ bụ ọnọdụ anyị na nke ikpeazụ bụ echiche ziri ezi. Ọ bụrụ na ọ bụ onye nnọchi anya, gịnị bụ ọdịnaya? Anyị kwenyere na ọnọdụ kwesịrị ekwesị na-arụtụ aka na ọdịnaya kwesịrị ekwesị. Ndị Efesọs na-ekwusi ike ugboro ugboro na anyị ga-ejupụta na “uju nke Kraịst” (Ndị Efesọs 1:22-23; 3:17-19; 4:10-13). Jisus n’onwe ya kwuru na Mụọ Nsọ ga-atụ anyị aka na Kraịst (Jọn 16:13–15). Pọl onyeozi na Ndị Kọlọsi 3:16 na-akụzi “Ka okwu Kraịst biri n’ime unu nke ukwuu.” Mmụọ Nsọ na-ejupụta anyị mgbe anyị na-agụ, mụta ma rubere isi n'okwu Chineke. Mgbe anyị ga-ejupụta ma jupụta na Mụọ Nsọ, ihe ga-esi na ya pụta ga-egosipụta site: ijere ndị ọzọ ozi, ofufe, inye ekele, na ịdị umeala n'obi (Ndị Efesọs 5:19-21).

​

8.  Election

... nhọpụta bụ omume amara nke Chineke nke Ọ na-ahọrọ ịgbapụta ụfọdụ n'ime mmadụ nye onwe Ya na dịka onyinye nye Ọkpara ahụ (Jọn 6:37; 10:29; 17:6; Ndị Rom 8:28-30; Ndị Efesọs 1: 4-11; 2 Timoti 2:10). Nhọpụta nke ọchịchị nke Chineke adịghị egbochi mmadụ ịza ajụjụ n'ihu Chineke (Jọn 3:18-19, 36; 5:40; Ndị Rom 9:22-23).

Ọtụtụ n'ime ha na-ele ntuliaka anya dị ka nke siri ike na nke na-ezighị ezi. Ndị mmadụ na-elekarị ozizi nke nhọpụta anya dị ka Chineke na-eme ka ndị mmadụ pụọ n'eluigwe ebe eziokwu nke Akwụkwọ Nsọ bụ na mmadụ nile na-eji ọchịchọ obi na-agbaga na hel na Chineke, n'ebere ya, na-anapụ ụfọdụ n'ime mbibi ha na-emebi emebi mana nke kwesịrị ekwesị. Mgbe ndị mmadụ na-ajụ m ma m bụ onye Calvin, m ga-ajụrịrị “Gịnị ka ị na-ekwu?”  Achọpụtala m na ole na ole ghọtara okwu ahụ n'ezie. Nke mbu, abughm onye “Calvinist” na nke ahu, obu ezie na enwere m mmasị na otutu oru ya, abughm m onye na-eso uzo John Calvin. Agbanyeghị, ọ bụrụ na ị ga-ajụ m ma m kwenyere na nkuzi nke amara, ma ọ bụ, ntuli aka, m ga-eji obi ike zaghachi “Ee” n'ihi na a kuziri ya nke ọma na n'enweghị mgbagha n'ime Akwụkwọ Nsọ.

N’adịghị ka ihe ọtụtụ ndị na-eche, ozizi nhọpụta n’ụzọ ọ bụla ekwesịghị igbochi mbọ ịgbasa ozi ọma na/ma ọ bụ ịrịọ ndị mmadụ ka ha chegharịa na tụkwasị Kraịst obi. Ụfọdụ ndị nkwusa kacha agba ọkụ n'okpukpe Ndị Kraịst bụ́ ndị na-ezisa ozi ọma na-agbasikwa ike na ozizi nke amara, ma ọ bụ, nhọpụta. Ọmụmaatụ ndị ama ama gụnyere George Whitfield, Charles Spurgeon, John Foxe, Martin Luther na William Carey. Ọ bụ ihe nwute na ụfọdụ ndị na-emegide ozizi nke nhoputa ndi ochichi nke Akwụkwọ Nsọ na-akọwa n'ụzọ na-ezighị ezi dị ka "ndị Calvin" dị ka ndị na-adịghị eche banyere ma ọ bụ ọbụna na-emegide mmezu nke Ụlọ Ọrụ Ukwu ahụ. N’ụzọ megidere nke ahụ, ọ bụ nghọta ziri ezi nke ozizi nhọpụta nke na-enye obi ike n’ozi ọma anyị na-ekwusa n’ihu ọha na izisa ozi ọma nke onwe anyị n’ịmara na ọ bụ Chineke na Chineke nanị na-ama ikpe ma na-eweghachi obi mmadụ.  Ntụgharị Ọ dabereghị n'okwu anyị si ekwu okwu ma ọ bụ usoro ịzụ ahịa ihe okike.  Chineke na-eji nkwusa oziọma Ya zọpụta ndị bụ Ya na ntọala nke ụwa.

​

9. Ezi omume

… ịgbazi-ezi bụ omume nke Chineke na ndụ nke ndị Ọ họpụtara nke O ji na-ekwupụta na ha bụ ndị ezi omume. A na-egosipụta izi ezi nke a site na nchegharị site na mmehie, okwukwe n'ọrụ Jizọs Kraịst rụchara n'elu obe na ido nsọ na-aga n'ihu (Luk 13:3; Ọrụ 2:38; 2 Ndị Kọrint 7:10; 1 Ndị Kọrint 6:11). A na-agụ ezi omume nke Chineke, ọ bụghị etinye ya dị ka ndị ụka Roman Katọlik kụziri. A na-agụ mmehie anyị n’ebe Kraịst nọ (1 Pita 2:24) na-agụkwa ezi omume Ya nye anyị (2 Ndị-Kọ 5:21). Inweta “ezi omume” enwetara site na nchegharị ma ọ bụ ịnara udo na a ga-emerịrị ya ugboro ugboro abụghị ezi omume ma ọlị.

​

10. Nchebe ebighi ebi

…ozugbo mmadụ eweghachitere site na Mụọ Nsọ nke Chineke, ọ nọ na nchekwa ebighi-ebi. Ndị ahụ nọ n’ime Kraịst ga-anọgide n’ime Kraịst n’ọnọdụ na mmekọrịta ruo mgbe nile ebighị ebi (Ndị Hibru 7:25; 13:5; Jud 24). Ụfọdụ na-emegide ozizi a n'ihi na, ha na-ekwu, ọ na-eduga na "nkwenye dị mfe." Aghọtara nke ọma, nke a abụghị eziokwu. N'ihi na ndị ahụ nile - na e nwere ọtụtụ - ndị na-eme a "nkwupụta nke okwukwe" n'oge ụfọdụ na ndụ ma emesịa pụọ na Kraịst na-egosi na ọ dịghị ihe àmà nke ezi ntughari, mgbe ahụ ọ bụ anyị ọnọdụ na ọ dịghị mgbe a zọpụta ha n'ezie na. mbụ ebe. Ha bụ ndị gbanwere ụgha (1 Jọn 2:19).

​

11.  Ụka

…nzụkọ ahụ bụ ndị ahụ chegharịrị na mmehie ma tụkwasị ntụkwasị obi na Kraịst, ya mere, Mụọ Nsọ tinyeworo ya n'ime arụ nke mmụọ nke Kraịst (1 Ndị Kọrint 12:12-13). Nzukọ-nsọ bụ nwunye Kraịst (2 Ndị Kọrint 11:2; Ndị Efesọs 5:23; Mkpughe 19:7-8) na Ọ bụkwa Isi ya (Ndị Efesọs 1:22; 4:15; Ndị Kọlọsi 1:18). Nzuko ahu nwere dika ndi otu ya ndi sitere na ebo nile, asusu nile, ndi mmadu na mba nile (Nkpughe 5:9; 7:9) ma di iche na Israel (1 Ndi Korint 10:32). Ndị kwere ekwe ga-akpakọrịta onwe ha na mgbakọ dị n’ime obodo mgbe niile (1 Ndị Kọrịnt 11:18–20; Ndị Hibru 10:25).

Nzukọ-nsọ kwesịrị inwe ma na-eme emume-nsọ abụọ nke baptizim nke ndị kwere ekwe na nri anyasị nke Onye-nwe (Ọlụ Ndị Ozi 2:38–42) yana na-eme ọzụzụ ụka (Matiu 18:15–20). Ụka ọ bụla nke na-enweghị usoro mmụta atọ a abụghị ezigbo ụka nke Akwụkwọ Nsọ. Ebumnuche bụ isi nke nzukọ-nsọ, dịka isi ebumnobi mmadụ, bụ inye Chineke otuto (Ndị Efesọs 3:21).

​

12. Onyinye ime mmụọ

… onye ọ bụla nke mmụọ nsọ Chineke megharịrị ka a na-enye onyinye site n’otu ihe ahụ. Mụọ Nsọ na-ekesa onyinye ndị ahụ n’etiti aru nke ọ bụla dịka Ọ chọrọ (1 Ndị-Kọ 12:11; 18) maka ebum n’obi wulite arụ nke ime obodo (Ndị Efesọs 4:12; 1 Pita 4:10). Enwere, n'ikwu ya n'ụzọ sara mbara, ụdị onyinye abụọ: 1. onyinye ọrụ ebube (Apostolic) nke asụsụ dị iche iche, nkọwa nke asụsụ, mkpughe dị nsọ na ọgwụgwọ anụ ahụ na 2. onyinye ozi nke ibu amụma (ịgbasa ozi, ọ bụghị ibu amụma), ije ozi. nkuzi, na-edu, agbamume, inye, ebere na enyemaka.

Onyinye Ndịozi adịkwaghị arụ ọrụ taa dị ka ma Akwụkwọ Nsọ na-egosi (1 Ndị Kọrint 13:8, 12; Ndị Galeshia 4:13; 1 Timoti 5:23) na ihe ka nnọọ ukwuu n’ihe àmà nke akụkọ ihe mere eme nke chọọchị. Ọrụ nke onyinye Ndịozi emezuworị ma ha adịghị mkpa, yabụ na ha adịghị mkpa. Akwụkwọ Nsọ zuru oke maka onye kwere ekwe na otu ụlọ ọrụ nke Kraịst ịmara uche Chineke na irubere ya isi. Onyinye ije ozi ka na-arụ ọrụ taa.

​

13. Ihe ikpeazụ (Eschatology)

1. Nwuwe – Kraịst ga-alaghachi n’anụ ahụ tutu oké mkpagbu nke afọ asaa (1 Ndị Tesalonaịka 4:16) wepụ ndị kwere ekwe n’ụwa (1 Ndị Kọrint 15:51–53; 1 Ndị Tesalonaịka 4:15–5:11).

2. Mkpagbu—Ozugbo mgbe e wepụsịrị ndị kwere ekwe n’ụwa, Chineke ga-ekpe ya ikpe n’iwe ezi omume (Daniel 9:27; 12:1; 2 Ndị Tesalonaịka 2:7; 12).  Na njedebe. n’ime afọ asaa a, Kraịst ga-alaghachi n’ụwa n’ebube (Matiu 24:27; 31; 25:31; 46; 2 Ndị Tesalonaịka 2:7; 12).

3. Ọbịbịa nke Abụọ - Mgbe afọ asaa ahụ mkpagbu gachara, Kraịst ga-alaghachi n'ocheeze Devid (Matiu 25:31; Ọrụ 1:11; 2:29-30) Alaeze Mesaịa n’ụzọ nkịtị ga-achị otu puku afọ n’ụwa (Mkpughe 20:1; 7) nke ga-abụ mmezu nke nkwa Chineke kwere Israel (Aịsaịa 65:17; 25; Ezikiel 37:21; 28; Zekaraịa 8: 1; 17) iweghachi ha n’ala nke ha tufuru n’ime nnupụisi ha (Deuterọnọmi 28:15; 68) . (Mkpughe 20:7).

4. Ikpe – Mgbe a tọhapụrụ ya, Setan ga-eduhie mba dị iche iche wee duru ha gaa agha megide ndị nsọ nke Chineke na Kraịst. kpọmkwem, Hel (Nkpughe 20: 9-10), na ọ ga-akpachara anya na-ata ahụhụ ikpe ziri ezi nke Chineke ruo mgbe ebighị ebi.

Ndị ahụ nọ n’ọnọdụ na mmekọrịta n’ime Kraịst ga-anọ ebighị ebi n’ihu Chineke Atọ n’Ime Otu n’ime ụwa ọhụrụ nke obodo eluigwe ọhụrụ ahụ, bụ́ Jerusalem Ọhụrụ, ga-agbada n’elu ya (Aịsaịa 52:1; Nkpughe 21:2). Nke a bụ ala ebighị ebi. Mmehie agaghị adị, ọrịa agaghị adị, ọrịa agaghị adị, iru újú, ọ dịghịkwa ihe mgbu agaghị adị. Dị ka ndị Chineke gbapụtara, anyị agaghị amakwa n'akụkụ ụfọdụ ma n'uju. Chineke n'uju ma kporie ndu ebighi ebi.